28 november 2023
Krijg jij de kriebels van termen als genetische manipulatie, genetisch gemodificeerd organisme of de gentechniek CRISPR-Cas in combinatie met het eten op jouw bord? Lees dan snel verder, want we kunnen nog in actie komen om te voorkomen dat deze combi in de toekomst niet te vermijden is. Ga naar www.mijnetenmijnkeuze.nl om gelijk te zien wat je kunt doen.
Met gentech als dé belofte om voedselzekerheid te waarborgen, voert de agro-industrie al jaren een intensieve lobby om de regels te versoepelen. Vooralsnog met succes, want 5 juli 2023 presenteerde de Europese Commissie het wetsvoorstel om precies dat te doen; gentechnologieën als CRISP-Cas in de teelt toestaan zonder verplichte risicoanalyse en vermelding op het etiket. Dat terwijl de belofte van voedselzekerheid een grote leugen is. De oorzaak van (toekomstige) voedselschaarste ligt namelijk niet in bijvoorbeeld klimaatverandering, droogte of plantenziektes zoals de agro-industrie beweert, maar vooral in voedselverspilling en oneerlijke verdeling.
Ook al zou de agro-industrie gelijk hebben over de oorzaken van voedselschaarste, dan zijn deze oorzaken heel goed te bestrijden met klassieke veredeling en de radicale inzet op biologische en bio-dynamische landbouw. De oplossing ligt in ieder geval niet in GMO’s. Integendeel, de brede introductie van GMO’s in de jaren ’80 en ’90 in Zuid-Amerika heeft gezorgd voor monoculturen, grootschalige ontbossing van de Amazone, exponentiële groei in plaats van afname van het gebruik van chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen en een monopolie voor een klein aantal bedrijven. Effecten die naar verwachting ook bij CRISPR-Cas optreden.
Wat is CRISPR-Cas?
Met CRISPR-Cas kun je op een specifieke plek in het erfelijk materiaal (een bepaald gen) door het Cas-eiwit een knip aan laten brengen. Bij de reparatie van deze breuk door de plant kunnen fouten optreden zodat het gen uitgeschakeld kan worden of van functie verandert. Behalve voor het uitschakelen of veranderen van genen kan de CRISPR-Cas-techniek ook gebruikt worden om nieuwe stukjes DNA (genen) op een specifieke plek toe te voegen aan het DNA.
Waarom gebruikt de biologische sector geen gentech?
Eén van de uitgangspunten van biologisch is het respect voor de integriteit en heelheid van levende organismen. Gentechnologie tast deze integriteit aan door direct in te grijpen op het DNA-niveau. Ook druist gentech in tegen het uitgangspunt van respect voor het zelfregulerend vermogen van de natuur. Wanneer twee planten of dieren met elkaar gekruist worden, bepalen natuurlijke processen welke eigenschappen in welke combinaties worden doorgegeven aan de volgende generatie. Met gentechnologie wordt DNA beschouwd als een soort lego waar je naar wens “blokjes” uit kunt halen of aan toe kunt voegen. In werkelijkheid is het genoom echter een complex geheel, is van grote delen van het genoom de functie nog onbekend, zijn eigenschappen vaak gekoppeld aan meerdere genen en werken verschillende genen op elkaar in.
Naast de onterechte belofte van een oplossing, kan het gebruik van gentech juist ook onbedoelde bijeffecten hebben. Zo kunnen er naast de gewenste mutatie ook op andere plekken in het DNA genetische wijzigingen optreden. Ook zijn er voorbeelden van negatieve effecten voor bijvoorbeeld insecten, zoals wanneer de bloemopening voor hen te klein is geworden om naar binnen te kunnen. Dit soort effecten zijn niet te voorzien of voorkomen. Bovendien onthoudt het de industrie van de noodzaak om de echte problemen als klimaatverandering, vermindering van biodiversiteit en bodemverschaling aan te pakken en de intensieve landbouw radicaal te wijzigen.
De CRISPR-Cas methode kost veel geld en gaat daarom veelal gepaard met het patenteren van de nieuwe eigenschappen. Via patenten zullen de investeringen moeten worden terugverdiend. Dit maakt de afhankelijkheid van boeren van de grote zaadfirma’s nog groter dan nu al vaak het geval is.
De voorstanders van CRISPR-Cas zijn trots op het feit dat producten van dit gentechproces niet te onderscheiden zijn van natuurlijke varianten. Voor iedereen die gentech wil mijden is dat juist een ramp. Als het wetsvoorstel wordt goedgekeurd, hoeven producenten namelijk niet te vermelden dat CRISPR-Cas is gebruikt. Producten checken op de inzet van deze techniek is dan onmogelijk. Bovendien is vermenging snel gebeurd: door kruisbestuiving door de wind, residuen in zaai- of oogstmachines enzovoorts. Ook als een boer gentech afwijst, is hij/zij er dus niet van gevrijwaard.
Er ligt nu dus een wetsvoorstel voor versoepeling. Een voorstel waar nog definitief over gestemd moet worden. Tot die tijd kunnen we nog proberen de ongemerkte introductie van CRISPR-Cas op ons bord voorkomen. Ga op 29 november mee naar Brussel om te demonstreren, stuur een kant-en-klare mail naar EU-parlementsleden en/of steun de campagne met een donatie. Ga naar www.mijnetenmijnkeuze.nl voor meer informatie.